15 januari 2024

De zorg als beste specialistische basis om generalist te zijn

Tussen alle vragen over mezelf (ben ik geniaal of gek?) heb ik één zekerheid: ik ben een generalist. Vaak voelde ik mij dan ook ongemakkelijk als mensen zeiden dat ik een specialist ben in zorgvisie, zorgstrategie, zorgbeleid. Niet alleen omdat het me wat pretentieus klinkt – ik blijf een Zeeuw – maar dus ook omdat ik me een generalist voel pur sang. En plots viel voor mij het kwartje. Diep en breed sluiten elkaar niet uit, integendeel: de zorg is de beste specialistische uitvalsbasis die iemand zich kan wensen om generalist te zijn. In en om de zorg gaat het […]
14 december 2023

De oude verzorgingsstaat, de nieuwe werkelijkheid en de zorgplannen van (o.a.) de PVV

De PVV is als grootste partij in beeld als mogelijke coalitiepartner van een nieuw kabinet. Belangrijke onderdelen van het verkiezingsprogram op het terrein van zorg zijn afschaffing van het eigen risico en de bouw van meer verzorgings- en verplegingshuizen. Een kleine evaluatie van die voorstellen. Voor de PVV is de zorg een belangrijk thema. In welke mate zijn de zorgplannen van de partij haalbaar en wenselijk? Eigen risico Volgens het verkiezingsprogram van de PVV is afschaffing van het eigen risico een vorm van preventie: mensen zullen zich minder gehinderd voelen om zorg te betrekken. ‘Laten we niet langer het land […]
26 oktober 2023

De moeizame verhouding tussen technologie en houdbare zorg

Van technologie in de zorg wordt veel verwacht. Misschien zou technologische vernieuwing ingewikkelde politieke keuzes onnodig maken. Maar het is complexer. Juist het temperen van de verwachtingen van technologie is een bijdrage aan houdbare zorg. Sommige verwachtingen van technologie lijken gerechtvaardigd, bijvoorbeeld dat er meer behandelingen komen voor aandoeningen, of dat nieuwe mogelijkheden het leven kunnen vergemakkelijken. Tegelijk is duidelijk dat technologie bijdraagt aan groei van de zorg, meer vraag ernaar en personele tekorten. Het is ijdele hoop dat urgente vraagstukken van personele tekorten en kostengroei ermee beantwoord kunnen worden. Financieel Technologie brengt fors hogere uitgaven aan zorg met zich […]
12 oktober 2023

Bewegen is minstens zo belangrijk als sporten

Bewegen is een essentieel deel van gezond leven. Maar bewegen is meer dan sporten. Gemeenten kunnen veel meer inzetten op een echte beweegomgeving. Vaak denkt men als volgt. Enerzijds is er onze manier van ‘leven’, waarin mensen, dat weten we heel goed, te weinig bewegen. En er is sporten, bijvoorbeeld bij een sportvereniging of in een fitnesscentrum. Deze beperkte manier van beleid benaderen wreekt zich echter. Conventionele sport Kijk bijvoorbeeld naar toestellen waarop je in de buitenlucht oefeningen kunt doen met je eigen lichaamsgewicht – calisthenics. Je ziet ze meer en meer. Maar waarom is er vaak geen mens te […]
5 oktober 2023

Preventie produceert levensjaren? Ammehoela

Recent hoorde ik iemand dit op de radio zeggen: ‘preventie produceert levensjaren’. Deze wetenschapper protesteerde tegen het reduceren van preventie-uitgaven in de begroting van VWS. Maar zo nastrevenswaardig is preventie niet. Ik benoem twee problemen. Plastic taal Ten eerste. Als preventie levensjaren produceert, waartoe dan? Gaan mensen die consumeren? Wie dergelijke plastic taal bezigt, wekt de indruk dat die geproduceerde levensjaren instrumenteel worden ingezet voor de cyclus van productie en consumptie. En wat is het hogere doel daarvan dan? Ik ga er overigens vanuit dat de wetenschapper het niet bewust zo bedoelde. Geïntegreerd leven Even problematisch lijkt mij, ten tweede, […]
28 september 2023

Discussies over zorgstelsel ontwijken ongemakkelijke waarheid

De zorg blijft gigantisch groeien. Het idee dat een ander stelsel het antwoord biedt, is naïef. De echte problemen worden ermee ontweken. Dinsdag maakte zorgverzekeraar DSW een ongekende premiestijging bekend: maandelijks 11,50 euro. DSW is traditioneel de eerste zorgverzekeraar die de nominale zorgverzekeringspremie voor volgend jaar bekendmaakt, en geeft daarmee een idee wat de andere zorgverzekeraars gaan doen. Om alle narigheid het hoofd te bieden, wil DSW een meer regionaal zorgstelsel. Twee uitersten Over het huidige zorgstelsel is inderdaad veel chagrijn. Door dit stelsel is alles naar de haaien: aandacht voor mensen, toegankelijkheid, betaalbaarheid, de motivatie van zorgwerkers. Velen kunnen […]
21 september 2023

Bloedsuikerniveau als indicator voor de gezondheid

Een verhoogd bloedsuiker wijst erop dat je levensstijl niet in overeenstemming is met je aanleg. Met een gezonde levensstijl is een wereld aan vitaliteit te winnen. Natuurlijk weet je vaak al dat het zo is. Bijvoorbeeld als je veel buikvet meedraagt. Maar ook zonder overgewicht kan iemand een verhoogd bloedsuiker hebben. Een overdaad aan suiker in mijn jeugd samen met een zekere genetische aanleg en een niet zo onbezorgde jeugd hebben ook bij mij een en ander beschadigd. Dit heeft mij er extra bewust van gemaakt hoe pervers en alomtegenwoordig het aanbod is van industriële substanties die doorgaan voor eten en drinken. […]
14 september 2023

Kan de receptplicht mogelijk soepeler?

In bijvoorbeeld Zuid-Europese landen kun je veel medicijnen zelf kopen bij de apotheek. Ik nam de proef op de som in Italië. De apotheekmedewerkster stelde mij zonder blikken of blozen een antibioticum ter hand, zonder receptuur. Daar heb ik, gewend aan de Nederlandse situatie, flink om gelachen. Vervolgens rees daarmee wel mijn serieuze vraag. Waarom moet medicijnverkrijging per definitie via de keurende blik van de (huis)arts en de apotheekmedewerkster? Thans is een schat aan informatie beschikbaar via internet. Een aandachtige zoektocht wijst vaak al snel uit of je een medicijn nodig hebt en zo ja welk. Denk ook aan thuisarts.nl en moetiknaardedokter.nl. Dergelijke methoden […]
17 januari 2023

Hoe kan de overheid uitgaan van de kracht van de samenleving? Wat heeft de coronacrisis ons daarover geleerd?

Recent verscheen de bundel ‘Leren van corona. Naar een nieuw vertrouwen in samenleving en democratie’. Centrale vraag: in hoeverre ging de Nederlandse overheid in haar corona-aanpak uit van vertrouwen in de samenleving? Welke lessen zijn daaruit te trekken voor de omgang van het openbaar bestuur met de samenleving, zowel bij een nieuwe #pandemie als onder gewoner omstandigheden? Samen met Pieter Jan Dijkman en André Poortman schreef ik de inleiding. Vier belangrijke lessen die we opschreven: 1) Politiek gaat over waarden en betekenis en de weging daarvan en in crisisomstandigheden over de weging van #grondrechten. Beperking tot bepaalde wetenschappelijke feiten is […]
12 december 2022

Verrijk de leefomgeving met oefentoestellen voor volwassenen

Bij het woord ‘spelen’ denken mensen snel aan kinderen. Is dat terecht? Volwassenen zijn nog steeds gemaakt om te spelen en bewegen. Mensen bewegen te weinig. De vormgeving van de leefomgeving heeft daar zeker mee te maken. Onze leefomgeving sluit niet goed aan op de bewegingen die we nodig hebben. Maar straten en wijken zijn niet zomaar van de ene op de andere dag veranderd. We kunnen wel al iets met speeltoestellen. Voor kinderen zijn er veel speeltuintjes in buurten. Waarom denken we minder aan speelmogelijkheden voor volwassenen? Natuurlijk, ze zijn er wel. Maar te weinig. In Oost-België zag ik […]
13 september 2022

Hoe kom je tot een kernachtige en inspirerende strategie?

Wie een verandering van strategie grondig doorleeft, plukt daar lang de vruchten van. Essentieel is dat het verhaal logisch is en inspirerend. Daaraan lever ik regelmatig en met plezier mijn bijdrage. Recent deed ik dat nog bij een instelling in de verpleeghuiszorg. Een stapel analyses, ideeën en plannen. Wat vinden medewerkers, wat vinden bewoners? Waar zijn we goed in? Waarin willen we goed zijn? Wie worden de komende decennia onze cliënten? Wat betekent dit voor nieuwbouwplannen? Voor personeelsbeleid? De vraag aan mij: maak een logisch en aansprekend verhaal. Laat ik nu precies graag ballast schrappen, overzicht scheppen en het geheel […]
22 augustus 2022

Drie suggesties voor een beter zorgakkoord

Een conceptversie van het integrale zorgakkoord is gelekt. Da’s mooi, want dat schept de gelegenheid om enkele verbeteringen te adviseren. Dat er één akkoord is in plaats van allemaal losse, is knap. Ook de ambities zijn goed. Denk aan het inzetten op ondersteuning en het temperen van medicalisering. Op de conceptversie valt echter ook wel iets af te dingen. Hier volgen drie verbetersuggesties. Begin even opnieuw, en dan met een visie en wenkend perspectief Een visie en aantrekkelijk perspectief ontbreken. Nu nog een visionair stuk toevoegen, lijkt misschien een beetje een cosmetische operatie. Maar dat is in elk geval inspirerender […]
20 april 2022

Een gezonde leefstijl als gemeenschappelijk goed: toelichting op tv

Een rapport van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA over een gezonde levensstijl maakte veel los. Alle media berichtten erover. Hier is mijn toelichting te zien in het TV-programma Khalid en Sophie (item ± 15 minuten).
17 februari 2022

Meer Twitter smaakt naar minder

Goede Hans, Blij verrast was ik met jouw handgeschreven brief in reactie op mijn tekst over het belang van minder actief zijn op Twitter. Jouw actie is niet alleen tekenend voor jouw frivoliteit van geest maar ook voor de ernst waarmee je het thema weegt. Later vertrouwde je jouw tekst toe aan het wereldwijde web. Twitter levert veel moois Je stelt, kort samengevat, dat stoppen met Twitter niet de weg is omdat participatie ook veel moois oplevert. Verder kunnen we volgens jou ook op Twitter een goed leven leiden. Om te beginnen met dat eerste: ik kan weinig anders dan […]
1 februari 2022

Minder Twitter smaakt naar meer

Minder Twitter betekent meer diepgang, positiviteit, concentratie en rust. Dat ervoer ik tijdens een dry January. Eerder deed ik regelmatig bijvoorbeeld een maand afstand van alle sociale media. Dit keer koos ik voor een maand zonder Twitter, om specifiek te ervaren wat dat met me zou doen. De ervaring op zich Ik registreerde tijdens deze dry January nadrukkelijk dat ik was gaan denken in Tweets. Elk nieuwtje, elke belevenis leent zich voor een eventuele tweet. Dat doet af aan de rijkdom van de ervaring. Dit is vergelijkbaar met hoe veel mensen bijna alles wat ze meemaken bezien door de bril […]
30 september 2021

Hoge gasprijzen hoeven geen probleem te zijn

De laatste dagen is er veel aandacht voor de stijgende gasprijzen. Maar die hoeven geen probleem te vormen. Is het niet bijzonder dat ons aanpassingsvermogen bij dit soort kwesties buiten beeld blijft? We zitten als bange vogeltjes naar de stijgende gasprijzen te kijken. Alsof we niet ons verbruik omlaag kunnen brengen. En dat hoeft niet met een grootschalige ‘energietransitie’, gericht op isolatie en verwarmingstechnieken. Hoe zou dat bijvoorbeeld kunnen met ons eigen aanpassingsvermogen? Simpel: wennen aan lagere temperaturen en onszelf daarnaar kleden. Thermostaat lager zetten Stel, je bent gewend aan een binnentemperatuur van 18,5 graden. Wen jezelf aan 17,5 graden […]
10 augustus 2021

Minder luxe is meer rijkdom

De laatste tijd kun je veel lezen over de Fire-beweging. Mensen die hieraan doen, minimaliseren hun uitgaven en investeren wat ze overhouden. Zo zullen ze vroeg in hun leven de vrijheid bereiken om te doen waar ze zin in hebben. Interessanter vind ik dat ze nú al vrijheid verwezenlijken door sober te leven. Fire staat voor Financial Independence en Retire Early. Om dit te bereiken, moet je uitgaven minimaliseren en beleggen wat je overhoudt. Zodra je hiermee opgebouwde eigen ‘pensioenpot’ voldoende inkomsten genereert, heb je de vrijheid om te doen wat je wilt, bijvoorbeeld jong met pensioen gaan. Vorige week […]
18 mei 2021

Waar kan ik nog beter bijdragen aan de samenleving?

Na een mooie en leerzame tijd met gezellige en geweldige collega’s bij Zilveren Kruis, ga ik het binnenkort over een andere boeg gooien. Ik ga op zoek naar bezigheden die nog beter bij mij passen.   Daarmee spring ik zogezegd in het diepe. Dat is spannend, jazeker. Maar irrationeel is het niet – in elk geval niet minder rationeel dan vasthouden aan de illusoire zekerheid van het loonstrookje.   Ga ik ‘op zoek naar mezelf’? Dat niet zozeer. In mijn prachtige jaren bij Zilveren Kruis heb ik aardig ontdekt wat ik wil: beschouwende ideeën omzetten in praktisch toepasbare inzichten, en […]
12 mei 2021

Nietsdoen als goede vorm van ietsdoen

Veel kenniswerk behoort tot het oppervlakkigste werk dat bestaat. Kenniswerkers haasten zich heen en weer tussen e-mails, telefoontjes, chat- en appberichtjes en af en toe een klusje. Voor meer effectiviteit en voldoening is nodig enerzijds volledig te focussen en anderzijds meer niets te doen. Met druk en bezig zijn voldoen kenniswerkers aan de geldende normen. Maar druk zijn heeft geen zin. Geen effectiviteit Ten eerste is echte effectiviteit ver te zoeken, omdat je geen staat van diepgaande focus bereikt. Niet tot rust Ten tweede kom je niet tot rust. Je bent steeds bezig, komt daar niet van bij en ervaart […]
22 april 2021

Wat is gezondheid volgens jou?

Wat is gezondheid? Totaal welbevinden? Leren lijden? Wat vind jij? Van wat gezondheid is, bestaan uiteenlopende opvattingen. WHO Bekend is de definitie van de WHO uit 1948: ‘een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken’. Hierop is veel kritiek geleverd, omdat deze definitie te omvattend is en veel ruimte zou scheppen voor medicalisering. Nietzsche, Illich, stoïcijnen Diametraal daartegenover staat de opvatting van Friedrich Nietzsche (1844-1900), voor wie de uitsluitende wil tot gezondheid ‘een stuk allerverfijndste barbarij en achterlijkheid’ was. Gezondheid bestond volgens hem uit leren lijden. De opvatting […]
14 april 2020

De coronacrisis als medicaliseringscrisis

De coronacrisis kan beschouwd worden als medicaliseringscrisis. Dat vraagt om (her)ontdekking van levenskunst. Eigenlijk doet zich met de coronacrisis een medicaliseringscrisis voor. Dat valt toe te lichten met de ideeën van de maatschappijcriticus Ivan Illich (1926 – 2002). Medische zorg is contraproductief Volgens Illich is medische zorg contraproductief. Medische zorg is bedoeld om mensen gezond te maken maar verlamt hen daar precies in. Illich onderscheidde in die contraproductiviteit drie elementen: Klinisch: schade aangericht door medische techniek. Denk aan ernstige bijwerkingen of onnodige operaties; Sociaal: samenhang van medische zorg met ongezonde omstandigheden. We kunnen denken aan behandeling van diabetes, terwijl ongezonde […]